Lm. Giuse Hoàng Kim Toan
Thường người Việt Nam hay dùng thêm chữ ăn vào trước một từ như: ăn chay, ăn mặn, ăn ở, ăn uống… Thêm từ ăn vào chữ chay, đôi khi chỉ nghĩ là ăn chay, thay cho không ăn bình thường tôm cá thịt, những chất cường. Ăn chay có một nghĩa khác cần thiết hơn, đạo nào cũng dạy để luyện tâm, luyện đức.
“Bấy giờ, các môn đệ ông Gio-an tiến lại hỏi Đức Giê-su rằng: “Tại sao chúng tôi và các người Pha-ri-sêu ăn chay, mà môn đệ ông lại không ăn chay? (Lc 9, 14).
Có phải ăn chay mà lòng chỉ muốn: “Ta sẽ lấy tiền bạc mua đứa cơ bần, đem đôi dép đổi lấy tên cùng khổ; cả lúa nát gạo mục, ta cũng đem ra bán.” (Amot 8, 6)
Từ nguyên của chay tịnh là trai tịnh, nghĩa giản đơn là chuyên tâm vào đời sống nội tâm, làm sạch sẽ tâm hồn, hay nói cách khác là chú tâm vào luyện tập các nhân đức, thanh luyện tâm hồn.
Trong cuốn Thiền luận của Suzuki, bữa ăn của Trai đường cần chú tâm:
1. Chúng ta có xứng đáng được hưởng sự cúng dường này không?
2. Chúng ta cần suy nghĩ nghiêm túc về đức hạnh của mình.
3. Mục tiêu của bữa ăn là tăng cường sức chống trả cám dỗ về tham sân si.
4. Cơm là liều thuốc tăng cường sức khỏe thể lý và tinh thần.
5. Mục đích tối thượng của con người trong khi duy trì sự sống là tìm kiếm chân lý.
Ăn như là một pháp hạnh, luyện tâm, luyện ý, cám ơn mọi người đã lao nhọc cho của ăn này nuôi dưỡng phần hồn và phần xác.
Nếu chúng ta đọc Kinh Lạy Cha trước khi ăn, chúng ta cũng được mời gọi chú tâm nguyện theo Thánh Ý Chúa. Sống thế nào để rạng rỡ Danh Cha. Lương thực hằng ngày để sống tha thứ như Chúa đã tha thứ. Sống tránh xa sự dữ lôi kéo, khỏi chước ma, quỷ thần.
Tâm nguyện mỗi ngày qua mỗi bữa ăn, dù được ăn uống gì, chúng ta vẫn ý thức đây là công khó của bao người và cũng là ân phúc Chúa ban. Phung phá, tiêu xài hoang phí là mắc lỗi với người cho và Đấng đã ban.
Truy tầm đạo lý đến nơi đến chốn, dành thời gian Chúa ban vào những mục đích chính đáng. Người được sai đi rao giảng Tin Mừng, thì sống đúng với sứ vụ mình: “Người ta cho ăn uống thức gì, thì anh em dùng thức đó, vì làm thợ thì đáng được trả công” (Lc 10, 7). Loanh quanh chuyện không đâu, thì không xứng đáng với của ăn người ban cho.
Ăn chay không chỉ là kiêng thịt, ăn ít đủ no. Chay còn là sống đời bác ái, chia sẻ cho người nghèo. Biết nghĩ đến người nghèo mà chọn cách sống. Bác ái còn là chia sẻ cuộc đời mình cho chính nghĩa, như những người xung phong ở lại hoặc trở lại chiến trường Ukraine vì quê hương đất nước.
Ăn chay để luyện tâm, luyện đức. Có tâm tốt mới thực hành đúng, có đức tốt mới có hành vi xứng đáng. Xin Chúa giúp chúng con ý thức qua mỗi bữa ăn hằng ngày, luyện tâm, luyện đức.
