I. LƯỢC SỬ:
Học Viện Thánh Tôma đã được hình thành và phát triển qua những mốc điểm quan trọng của lịch sử với mục đích: “Học hành để sống ơn gọi cách sung mãn và chu tòan sứ mạng của Dòng cách tốt đẹp.”(HP 63) Quả vậy, dưới làn gió mới của Thánh Thần, Đại Hội ĐồngCanh Tân năm 1969 (= Tổng Hội) đã quyết định thành lập Học Viện và bổ nhiệm chị Giám học tiên khởi Laurenta Chu Thị Xuân Phương điều hành Học Viện.Ngày 19/09/1969 là ngày khai sinh đáng ghi nhớ trong lịch sử Hội Dòng Đa Minh Tam Hiệp. Kể từ ngày ấy, chị em khấn tạm được qui tụ dưới mái ấm Học Viện có tên gọi chính thức là Học viện Thánh Tôma. Ngay từ thời gian đầu này, chị em sinh viên đã được theo học Triết – Thần tại Học Viện Đa Minh – Thủ Đức, lớp Sedes Sapientiae. Trường này do các Cha Đa Minh Việt Nam tổ chức và điều hành.
Theo dòng thời gian, Học Viện ngày càng phát triển với chương trình học đều đặn, đồng thời với một chương trình đào tạo qui mô và chặt chẽ nhằm giúp chị em sống sung mãn ơn gọi Đa Minh. Các nữ tu sinh viên được đào tạo 3 năm Thánh Khoa, 1 năm thực tập và 1 năm dọn khấn trọn.
Việc đào tạo hoàn toàn thay đổi sau biến cố 1975 vì tất cả các Học Viện lúc đó đều bị đóng cửa. Chị em sinh viên tạm gác việc đèn sách, chuyển “việc học trong sách vở” sang “việc học trong lao động”. Các chị được Khấn Dòng trong thời gian từ năm 1975 đến năm 1991, ngay sau khi khấn lần nhất phải đảm nhận trách nhiệm như các chị Khấn khác dưới quyền của Bề trên Sở tại. Đây quả là một thách đố lớn cho sứ vụ Đào tạo, Huấn luyện của Hội Dòng … Tuy nhiên, là đối tượng huấn luyện, chính các chị đã thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với hoàn cảnh khó khăn của Mẹ Hội Dòng bằng việc nhanh chóng hội nhập vào đời sống mới với những công việc tay chân như đan lát, làm miến, trồng hoa, bán rau… để mưu sinh và duy trì đời tu. Dầu không được bình an học tập dưới mái trường Học viện, nhưng các chị cũng đã biết tận dụng thời gian để nghiên cứu, tự học hầu thăng tiến đời sống trí thức trong ơn gọi Đa Minh.
Vào năm 1991, vì xã hội đã bình ổn hơn, khả năng của giáo dân cũng đã được nâng cao hơn nên các Nữ tu cần phải được đào tạo kỹ lưỡng hơn để đáp ứng cho sứ vụ tông đồ trong thời đại mới. Do đó, Tổng hội Tam Hiệp VIII đã quyết định tái lập lại sinh hoạt của Học viện Thánh Tôma. Học viện được đặt tại Tu viện Mẹ Vô nhiễm, 377/22 Lê Quang Định, P. 5, Quận Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh. Tại đây, lớp Thần Học được mở rộng cho một số Dòng nữ cùng tham dự. Thời điểm này, việc học của chị em rất vất vả, khi thì mời được giáo sư về nhà, khi thì phải đi đến nhà giáo sư để học. Các môn học chưa đầy đủ. Riêng các sinh viên phải vừa học vừa dạy trẻ để mưu sinh, cho nên phải khắc phục lắm mới có thời gian lo cho việc học Thần học.
Một mốc điểm đáng nhớ là vào năm 1996, Học Viện Liên Dòng Thánh Tôma được thiết lập. Từ đó, cùng với các Hội Dòng khác, chị em sinh viên được theo học các lớp Triết – Thần tại m
ột trụ sở lớn của các Cha Đa Minh là Tu Viện Thánh Albertô Cả (nhà thờ Ba Chuông, Sài Gòn). Chương trình chung cho các sinh viên của Dòng là 2 năm Thánh Khoa, 2 năm thực tập Tông đồ và 1 năm hồi tâm Dọn Khấn Trọn Đời.
Đến năm 2003, Học viện Liên Dòng lại được chuyển đến một địa điểm mới tại số 38 Kỳ Đồng. Các chị em tiếp tục theo học tại đây với chương trình mới được Tổng hội Tam Hiệp XI hoạch định là 3 năm học Thánh Khoa, 2 năm thực tập và 1 năm Dọn Khấn Trọn.
Như vậy, sau thời gian gián đọan do thời cuộc (1975-1991), kể từ năm 1991 (tái thành lập Học Viện) đến nay đã là 20 năm hồng phúc. Từ mốc điểm lịch sử này, nhìn về quá khứ, hướng đến tương lai, gia đình Học Viện Thánh Tôma càng thêm xác tín vào sự đồng hành yêu thương của Chúa. Để từ đó, từng người trong chị em ý thức sẵn sàng dấn thân theo tiếng mời gọi của Người với phương châm: “Học để biết, Học để canh tân, Học để phục vụ.”
II. CHƯƠNG TRÌNH (QC 19-20)
– Ba năm học Thánh Khoa:
Sau khi Khấn lần I, chị em học theo chương trình Học viện Liên Dòng Thánh Tôma của Liên Hiệp Nữ Đa Minh Việt Nam với các môn học chính thức: Triết học, Thánh Kinh, Tín lý, Luân lý, Thần học đời tu, Mục vụ Huấn giáo. Thêm vào đó, chị em còn được học thêm các môn hỗ trợ: Tâm lý học đại cương, Tâm lý cộng đoàn, Kỹ năng học tập, Phương pháp nghiên cứu.
Ngoài chương trình của Liên Hiệp Nữ Đa Minh Việt Nam, chị em Học viện Thần học còn học thêm: Đàn – Ca trưởng – Vi tính – Anh văn.
Bên cạnh việc học, chị em luân phiên thực tập đảm trách các trách nhiệm trong Ban Phục Vụ Học Viện để thích nghi với cơ cấu sinh hoạt của cộng đoàn sau này.
– Thời gian thực tập Tông đồ:
Kết thúc thời gian học Thần học cơ bản, các sinh viên sẽ bước vào giai đoạn thực tập tông đồ tại các cộng đoàn dưới sự hướng dẫn của các chị có kinh nghiệm hoạt động tông đồ. Trong thời gian này, chị em vẫn tiếp tục được chị Giám học đồng hành, hướng dẫn thêm về đời tu và sứ vụ tông đồ. (QC 23).
– Năm hồi tâm dọn Khấn trọn đời:
Khi đã hoàn tất khóa thực tập và hội đủ các điều kiện cần thiết, qua bài sai sứ mệnh, chị em sẽ được gọi về nhà Mẹ để dành trọn 1 năm hồi tâm dọn Khấn trọn đời. Ngoài thời gian được ưu tiên dành để cầu nguyện, suy nghĩ về Ơn gọi, chị em còn được đào sâu về Hiến pháp, Nội quy, Ba Lời khấn và bồi dưỡng Thần học Tu đức. Bên cạnh đó, chị em còn viết lại hành trình đời tu để xác tín hơn ơn gọi Đa Minh (QC 24).
Hàng năm, vào dịp lễ Thánh Tôma Aquinô, Bổn mạng Học viện, tất cả chị em Học viện sẽ họp mặt để chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm thực tế nhằm thêm hành trang cho sứ vụ (QC 25).