Lm. Giuse Vũ Thái Hòa
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Matthêu (25,14-30)
Khi ấy, Chúa Giêsu phán cùng các môn đệ dụ ngôn này rằng: “Có một người kia sắp đi xa, liền gọi các đầy tớ đến mà giao phó tài sản của ông. Ông trao cho người này năm nén bạc, người kia hai nén, người khác nữa một nén, tuỳ theo khả năng của mỗi người, đoạn ông ra đi.
“Người lãnh năm nén bạc ra đi và dùng tiền ấy buôn bán làm lợi được năm nén khác. Người lãnh hai nén cũng đi làm lợi được hai nén khác. Còn người lãnh một nén, thì đi đào lỗ chôn giấu tiền của chủ mình.
“Sau một thời gian lâu dài, ông chủ các đầy tớ ấy trở về và đòi họ tính sổ. Vậy người lãnh năm nén bạc đến, mang theo năm nén khác mà nói rằng: “Thưa ông, ông trao cho tôi năm nén bạc, đây tôi làm lợi được năm nén khác”. Ông chủ bảo người ấy rằng: “Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi”. Người đã lãnh hai nén bạc cũng đến và nói: “Thưa ông, ông đã trao cho tôi hai nén bạc; đây tôi đã làm lợi được hai nén khác”. Ông chủ bảo người ấy rằng: “Hỡi đầy tớ tốt lành và trung tín, vì ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ đặt ngươi làm những việc lớn, ngươi hãy vào hưởng sự vui mừng của chủ ngươi”.
“Còn người lãnh một nén bạc đến và nói: “Thưa ông, tôi biết ông là người keo kiệt, gặt nơi không gieo và thu nơi ông không phát: nên tôi khiếp sợ (mà) đi chôn giấu nén bạc của ông dưới đất. Ðây của ông, xin trả lại cho ông”. Ông chủ trả lời người ấy rằng: “Hỡi đầy tớ hư thân và biếng nhác, người đã biết ta gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát: vậy lẽ ra ngươi phải giao bạc của ta cho người đổi tiền, và khi ta trở về, ta sẽ thu cả vốn lẫn lời. Bởi thế, các ngươi hãy lấy nén bạc lại mà trao cho người có mười nén. Vì người có sẽ cho thêm và sẽ được dư dật, còn kẻ chẳng có, thì vật gì coi như của nó, cũng lấy đi. Còn tên đầy tớ vô dụng, các ngươi hãy ném nó ra ngoài vào nơi tối tăm, ở đó sẽ phải khóc lóc nghiến răng”.
***
Dụ ngôn “những nén bạc” trong bài Tin Mừng hôm nay nằm trong loạt bài giảng của Chúa Giêsu về thời cánh chung cũng như về ngày sau hết của mỗi người (chương 24 và 25). Hơn nữa, ngay sau dụ ngôn này, Chúa Giêsu kết thúc giáo huấn về cánh chung bằng một dụ ngôn khác mô tả cuộc Phán Xét chung.
Trong dụ ngôn hôm nay, trước khi đi xa, ông chủ gọi đầy tớ của mình đến mà giao phó của cải mình cho họ. Ông trao cho người thứ nhất năm nén, người thứ hai hai nén và người thứ ba một nén, tùy khả năng riêng mỗi người. Vào thời bấy giờ, một nén là 6 ngàn quan tiền (hay đồng bạc), tương đương với hơn 15 năm lương của một công nhân. Như vậy người lãnh ít nhất (một nén) cũng lãnh được một số vốn lớn. Trong dụ ngôn, khi giao những nén bạc cho các đầy tớ, chúng ta thấy ông chủ không ra một chỉ thị cụ thể nào cho họ, nghĩa là ông hoàn toàn tin tưởng đầy tớ của mình, và muốn họ được tự do trong việc quản lý phần tài sản được trao phó.
Sau một thời gian dài, ông chủ về và gọi các đầy tớ đến tính sổ sách. Hai người đã lãnh năm nén và hai nén đến trình diện với số tiền được sinh lời gấp đôi. Và chúng ta thấy ông chủ khen hai người cùng một lời khen: “Khá lắm! hỡi đầy tớ tài giỏi và trung thành! Trong việc ít mà anh đã trung thành, thì tôi sẽ đặt anh lên coi việc nhiều. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh!” Ở đây, thánh sử Mátthêu muốn nhấn mạnh một điều: số tiền giao phó cho mỗi người tuy khác nhau nhưng phần thưởng thì giống nhau, vì mỗi người đã cố gắng hết sức trong khả năng của mình. Khi coi việc sinh lời gấp đôi của hai đầy tớ đầu tiên là một sự trung thành “trong việc nhỏ”, ông chủ không có ý giảm nhẹ công lao của họ, nhưng là để nhấn mạnh khuyết điểm của đầy tớ thứ ba.
Thật vậy, đây là tên đầy tớ biếng nhác. Chúng ta có thể nói, biết đâu do anh ta không tự tin vào khả năng làm ăn của mình, nên không dám mạo hiểm để sinh lợi; hoặc vì sợ mất luôn nén bạc ít ỏi nên anh ta đã đào lỗ chôn. Nhưng điểm mấu chốt ở đây là anh ta không có lòng tin nơi chủ của mình nên anh ta cũng không nhìn ra giá trị của nén bạc mà anh ta nhận được, nếu không anh ta đã đem nén bạc của mình gởi cho ngân hàng để nó sinh lời.
Phần kết luận của dụ ngôn cho thấy có hai hạng người sẽ trình diện trước Chúa: hạng thứ nhất, như Chúa nói “phàm ai đã có”, là những người biết lấy vốn sinh lợi, thì “sẽ được cho thêm”; hạng thứ hai là những “ai không có”, nghĩa là không biết sinh lợi cái mình đang có, thì ngay cái đang có đó, hoặc những gì mình tưởng sẽ có được, cũng sẽ bị lấy đi.
Tin Mừng là những nén bạc cần được sinh lời. Ðể được cứu rỗi, nghe Lời Chúa không thôi vẫn chưa đủ, mà còn phải đem ra thực hành để Lời Chúa được sinh hoa trái trong cuộc sống của chúng ta. Cũng như đọc kinh cầu nguyện thôi vẫn chưa đủ mà lời cầu nguyện của chúng ta phải được thể hiện qua hành động. Dụ ngôn những nén bạc không nhằm khen những người có khả năng, cũng không lên án những người không có khả năng, nhưng ca ngợi những ai tin vào ơn Chúa, sẵn sàng dùng những khả năng Chúa ban, dù rất nhỏ bé, để phục vụ mọi người.
Đức tin của chúng ta cũng giống như nén bạc trong dụ ngôn, nếu không được sử dụng, nghĩa là nếu chúng ta không sống theo những gì chúng ta tin, thì đức tin đó không sinh ích lợi cho phần rỗi của chúng ta và cho người khác, cũng giống như đồng bạc trở nên vô dụng khi bị chôn vùi trong đất. Ðiều Chúa muốn làm cho chúng ta hiểu qua dụ ngôn này, đó là chúng ta đừng sợ những đòi hỏi của đức tin, cũng đừng ngại mạo hiểm khi phải sống những giá trị Tin Mừng (nghĩa là làm cho Tin Mừng được sinh hoa trái trong đời sống của mình), và đừng sợ đem những khả năng mà chúng ta được lãnh nhận để phục vụ. Vì ta biết điều này là càng cho đi, chúng ta càng nhận lại được cách phong phú hơn.
Tuy khả năng Chúa ban cho mỗi người nhiều ít khác nhau, nhưng điều mà Chúa đòi hỏi chúng ta khi ra trước mặt Chúa không phải là số lượng, cũng không phải mức độ quan trọng của những đặc sủng Chúa ban, mà là sự trung tín của chúng tra trong việc biết làm sinh lợi những gì chúng ta đã lãnh nhận, với tất cả sự cố gắng của mình.
Ước gì mỗi người chúng ta, khi đến trình diện Chúa, chúng ta bước tới với niềm hân hoan, và có thể thưa với Chúa rằng: “Lạy Chúa, Chúa đã cho con đức tin, ân sủng của bí tích thánh tẩy. Chúa đã tin tưởng con, đã giao phó cho con Tin Mừng của Chúa và tha nhân để yêu thương. Con đã làm hết sức mình, với những khả năng Chúa ban và những giới hạn của con, để làm sinh hoa trái những gì Chúa mong đợi nơi con…”. Chắc chắn, lúc đó chúng ta sẽ được nghe Chúa trả lời: “Hỡi con là đầy tớ giỏi và trung tín, hãy vào mà hưởng niềm vui của Ta!”. Amen.
