Nếu ai đã một lần ghé qua Phan Thiết, mà không thưởng thức các món ăn hải sản, với những con ghẹ tươi rói, những con ốc nướng hành mỡ thơm ngon, hay thưởng thức vị mặn dịu ngọt của nước mắm vùng biển, thì vẫn chưa phải là đi Phan Thiết. Đó là những món hải sản đặc trưng của vùng biển phan Thiết. Thế nhưng, còn một món ăn rất quen thuộc và không kém phần quan trọng đối với người dân Phan Thiết đó là trái Thanh Long. Con thầm tạ ơn Chúa đã ban cho người dân Phan Thiết một nguồn sống khá phong phú nhờ cây Thanh Long. Nhưng, để có những trái Thanh Long ngon ngọt đạt chất lương tốt và được tuyển chọn xuất khẩu qua nước ngoài, phải trải qua một quá trình rất dài cho việc chọn giống, ươm trồng rồi vất vả chăm bón của người trồng. Khi những trái Thanh Long được cắt xuống và được đóng vào thùng hẳn hoi, thì khi đó mới kết luận được là trái Thanh Long đó đã hoàn tất sứ mạng thật sự của nó.
Trong bài viết này con mời quí độc giả về quê hương Phan Thiết của con, không phải để thưởng thức những món hải sản của vùng biển, mà là về dưới mái nhà thân yêu và thưởng thức những “trái Thanh Long” do chính tay Ba mẹ con đã trồng. Nói ví von như thế, bởi vì hầu như trọn cuộc đời con đã gắn bó với cây Thanh Long, từ lúc chào đời cho tới hôm nay. Hơn nữa, nhìn dáng dấp mập tròn của con, không cần giới thiệu, ai cũng có thể nhận ra con giống … trái Thanh Long.
Cũng như để có được trái Thanh Long xinh xắn, ngon ngọt, người làm vườn phải đầu tư biết bao công sức, tâm lực; thì với cuộc đời con cũng vậy, để có con như ngày hôm nay, biết bao tình thương yêu, sự chăm sóc, dạy dỗ của Chúa và bao người đã dành cho cuộc đời con. Do vậy, giờ đây con muốn mượn nhật ký của cây Thanh Long để họa lại nhật ký đời tu của mình với 4 giai đoạn: Chọn đất ươm mầm, lên giàn, đơm bông kết trái và quá trình chuyển màu.
1. Chọn đất ươm mầm
Từ một mảnh đất nào đó thế giới này, cây Thanh Long đã hiện hữu từ lâu, nhưng mãi cho đến những năm 80, cây Thanh Long mới xuất hiện tại vùng đất Phan Thiết. Sự xuất hiện của cây Thanh Long đã thay thế cây lúa và các loại cây đậu, nó thắp lên một tia hy vọng cho tương lai của người dân nơi đây. Sự ra đời của một cây Thanh Long mới gợi nhớ đến trình thuật Sáng Tạo của Thiên Chúa. Evà – một thụ tạo mới được tạo nên từ cạnh sườn Adam. Còn muốn có một cây Thanh Long mới, người làm vườn cắt đi một cành Thanh Long từ cây mẹ, rồi ươm trồng vào đất. Theo thời gian, cành Thanh Long bị tách khỏi cây Thanh Long mẹ đâm ra những chồi non và bắt đầu cuộc sống mới của riêng mình.
Từ giữa hư vô, Thiên Chúa cũng đã cho con hiện hữu trên vùng đất Phan Thiết. Sự sống của con được hình thành do phúc lành của Thiên Chúa dành cho một cuộc tình đẹp giữa một chàng thanh niên tu xuất và cô gái miền thôn quê. Và, vào một ngày đẹp trời 31 năm trước, Thiên Chúa đã tách con ra khỏi lòng mẹ, đặt con vào cuộc đời để con sống và bước theo tiếng gọi tình yêu Ngài mời gọi. Rất kỳ lạ nhưng cũng thật lý thú, tất cả cuộc đời con đều an bài dưới bàn tay nhân lành của Thiên Chúa. Theo như lời mẹ kể, lúc chào đời, con chỉ khóc chút xíu thôi, nằm im lặng, không cựa quậy. Trông con bé hiền ơi là hiền. Thế là ba đặt luôn cho cái tên là Nhu. Bé Nhu ngày một lớn lên, nhưng cũng chẳng cao được bao nhiêu. Bà, các dì, các cậu lại đặt thêm cho tên mới là Hột Mít. Nhưng là một Hột Mít rất dễ thương. Vì thế, mà Cha xứ cứ gọi là Ma-sơ. Cha còn khẳng định sau này thế nào con cũng đi tu Dòng Mến Thánh Giá, vì khi rửa tội Cha đã vẽ dấu Thánh Giá lên trán của con. Lúc đó con cứ nghĩ những gì Cha nói là thật. Thế là ngày ngày, con cứ lấy cái khăn quấn lên đầu cho giống mấy Ma-sơ ở xứ. Theo năm tháng, tuổi thơ của con trôi qua trong vòng tay yêu thương của gia đình, của làng xóm và của xứ đạo, cùng với ước mơ trở thành Ma-sơ. Thấm thoát thế mà con đã học xong cấp II, một khung trời mới đang dần mở ra. Con đậu vào chuyên ban C của trường Phan Bội Châu tại Thành phố Phan Thiết. Để thực hiện được mong ước của mình, cũng như để “ứng nghiệm lời tiên báo của Cha xứ”, Bác của con thuộc dòng Mến Thánh Giá đã đưa con vào ở nội trú nhà các Sơ tại Phan Thiết.
Nhưng rồi con không thích ứng kịp với cuộc sống tại thành thị, ngay cả sức học cũng giảm sút nhiều. Điểm số của môn Hóa tụt dốc đến nỗi Ba mẹ phải sốc. Ba mới lẩm bẩm: Con bé này làm sao mà học ra nông nỗi này. Ngay cả hai đứa nhóc tỳ cũng chê bai chị Hai: “Chị Hai làm mất mặt quá đi thôi”. Thấy con buồn, ba lại khuyên: “Cố gắng lên đó không phải là môn chính, nhưng cũng đừng lơ là”. Con cũng nghĩ vậy, sự việc đã xảy ra rồi, giờ có ngồi than vãn thì cũng chẳng thể làm được gì. Suy nghĩ kỹ lưỡng, con quyết định xin ba chuyển trường ra Cam Ranh học. Vì khác tỉnh con lại phải học ở trường Bán công. Mẹ con thì giận dữ mắng cho một trận: “Tại sao lại bỏ một trường ai cũng muốn vào mà không được, để học một trường chẳng ra gì”. Thật sự sau này nhìn lại con mới thấy, quyết định của con được Chúa Thánh Thần soi dẫn. Vì như Thánh Vịnh 33 đã minh chứng:
Chúa đảo lộn chương trình muôn nước
Người phá tan ý định chư dân
Chương trình Chúa ngàn năm bền vững
Ý định của lòng Người vạn kiếp trường tồn.
(Tv 33, 10-11)
Nhờ 2 năm học phổ thông ở đây, con thật sự đã mở được cánh cửa khép kín của một cô bé nhút nhát. Con trở nên hoạt bát hơn, vui vẻ và kết giao rất nhiều bạn. Hai năm đủ cho con trải nghiệm học chưa phải là tất cả. Bên cạnh học văn hóa, con phải học sống tự lập trong nội trú. Hai năm học lớp 11, 12 cũng xong. Ngày tốt nghiệp cũng đã đến. Con phải làm bước quyết định để chọn lựa, hai baùc cuûa con một Bác tu Dòng Mến Thánh Giá và một Bác Dòng Đa Minh Tam Hiệp, lúc này con phân vân không biết theo Bác mặc áo đen hay áo trắng.
Sau khi suy nghĩ và cầu nguyện, con tự nhủ: “áo đen hay áo trắng không quan trọng, mình đã 18 tuổi rồi, phải tự quyết định lấy tương lai của chính mình thôi”. Con phải chọn cho mình mảnh đất thích hợp để ươm mầm như trước đây con đã xin chọn trường học. Cũng như cây Thanh Long đã chọn vùng đất Phan Thiết để phát triển, nhờ loại đất cát mà trái Thanh Long Phan Thiết có vị ngọt thanh, rất khác so với Thanh Long ở các vùng khác. Chọn đất thích hợp là bước quan trọng để cây được phát triển đầy đủ và sinh được những hoa trái tốt nhất. Thế nên, cuối cùng con đã chọn Hội Dòng Đa Minh Tam Hiệp để ươm mầm Ơn gọi của con.
Thời gian đầu đời tu, hầu như con sống ở Cơ sở II để đi học. Trong thời gian này, có một sự tương tác nhỏ giữa môi trường đã làm cho hạt mầm Ơn gọi của con dao động. Có lần, con đã xin được về để chuyển hướng ơn gọi Đan tu. Ý định đã sẵn nhưng nhờ sự hướng dẫn của Dì Gáim đốc, con nhận ra được đâu là ý Chúa trên đời con để tiếp tục hành trình ơn gọi của mình tại Hội Dòng. Sau khi hoàn tất chương trình Đại học, con được cùng với các chị xuống Tu xá Các Thánh Tử Đạo Việt Nam để hoàn tất chương trình huấn luyện của Thỉnh viện.
2. Lên giàn
Lúc này, mầm đã bén rễ và bắt đầu vươn nhánh lên trong bàn tay Thiên Chúa, nên vào năm 2005, con cùng với các chị trong lớp được Mẹ Hội Dòng cho lên Tiền Tập trong hồng ân của năm Thánh Thể. Trong thời gian thực tập ở Tu xá Thánh Vinh Sơn I, con được Dì Giáo trao công tác dạy kèm Anh Văn cho các em. Vì phải dạy học nên khi nào được đi hái chè thì thích lắm. Mệt thật đấy, nhưng niềm vui cũng nhiều vì chị em cùng nhau làm việc. Ngoài công tác thường ngày, tại đây con cũng được thực tập dạy Giáo lý, được đến với anh em dân tộc. Tuy công việc chỉ có thế thôi, nhưng cũng không phải là đơn giản. Cũng như cây Thanh Long, quá trình lên giàn rất vất vả. Trong quá trình lên giàn, cây phải sản sinh ra những rễ nhỏ để có thể bám vào cây trụ nếu không giây Thanh Long sẽ bị rớt xuống đất. Ý thức rằng: “Chúa là Có còn con là không”, ơn gọi của con muốn vững chắc, đời sống cộng đoàn muốn có bình an, con cũng cần có một cột trụ để làm điểm tựa. Và cột trụ đó không ai khác là Chúa Giêsu Thánh Thể- Nguồn mạch sức mạnh giúp con vươn lên.
Thấm thoát cây đã vươn lên tới đỉnh giàn và tỏa ra bốn hướng. Tuy nhiên, những mầm non không cần thiết lại chồi lên. Người làm vườn bắt buộc phải cắt tỉa để nguồn chất dinh dưỡng chỉ cung cấp cho những dây chính. Những thử thách, cọ xát trong đời tu như những lần cắt tỉa ấy, tuy đau đớn nhưng rất cần thiết để cây ơn gọi đời con được lớn lên và trưởng thành.
Trải qua thời gian cắt tỉa, gai Thanh Long bắt đầu hé nụ. Khác với những loại cây khác, nụ hoa Thanh Long chồi lên trên những mắt gai. Điều đó cho con một cảm nghĩ, chính từ trong những khó khăn thử thách là cơ hội để cây ơn gọi đời con đơm bông kết trái. Hơn nữa, nụ hoa sẽ không nở hoa nếu như gặp thời tiết lạnh. Cho nên khi đến Phan Thiết vào buổi tối, chúng ta sẽ cảm thấy thật thú vị vì khắp toàn vùng rực sáng ánh điện. Nhờ sức nóng từ các bóng điện mà các mắt gai bung ra những nụ hoa xinh xắn. Điều này cho con một cảm nghiệm rất thú vị, Ơn gọi của con có nở hoa hay không khi con biết nương nhờ sức nóng từ Thánh Thể Chúa mà thôi.
3. Đơm bông kết trái
Bước vào năm Tập, con cũng ví như hành trình trổ hoa của cây Thanh Long. Hoa Thanh Long chỉ nở vào ban đêm, khi mà mọi người đang dần chìm vào sự tĩnh lặng. Giữa đêm tối, hoa nở trắng xóa cả một vùng trông thật tuyệt. Thế nhưng từ những bông hoa đó để hình thành trái thanh long cần phải qua một quãng đường trắc trở. Nếu như gặp mưa nhiều, nước sẽ tích tụ trong nhụy, về sau trái sẽ không lớn. Do đó, khi gặp thời tiết không thuận lợi thì người làm vườn phải lấy sợi thun buộc các cánh hoa để bảo vệ nhụy hoa. Một năm Tập viện thời gian để kín múc ơn lành, chìm trong cô tịch để cầu nguyện và học hành. Đây cũng là thời gian mà Hội Dòng đã tạo điều kiện cho con kín múc nhiều ơn lành, chìm trong cô tịch để cầu nguyện và học hành, tránh xa những gì làm con xao lãng tâm trí để con có thể “kết trái thơm quả ngọt” cho Chúa và Giáo Hội. Đây cũng là thời gian mỗi ứng sinh được hướng dẫn kỹ lưỡng để biết xác định rõ ơn gọi của mình và linh đạo của Dòng.
Cánh hoa lúc này đã héo, trái đang lớn dần. Sẽ tốt hơn khi để bông hoa trên trái, nên sau Tổng hội Tam Hiệp 12, lớp chúng con có thêm một năm thực tập trước khi Tuyên khấn Lần đầu. Thế là, cùng với một chị trong lớp, hai Tập sinh chúng con lên đường đến Tu xá Truyền giáo Anrê Kim Thông để thực tập. Mới ra khỏi Tập viện, con thấy mình còn non nớt quá, nói đúng hơn là còn “ngố” quá. Tại đây, chúng con được Bề trên trao cho việc tập hát cho ca đoàn Thiếu nhi, dạy Giáo lý. Ngoài thực tập mục vụ giáo xứ, con còn được dạy một lớp tình thương, gồm đủ các lớp. Bên cạnh đó, Bề trên còn chỉ vẽ cho con cách tiếp xúc, gặp gỡ những anh em lương dân cũng như anh em dân tộc. Chín tháng thực tập này giúp trang nhật ký của con có thêm những điểm nốt quan trọng cho sứ vụ sau này, đặc biệt là sứ vụ Truyền giáo. Kết thúc thời gian thực tập, con trở về Nhà Mẹ hồi tâm chuẩn bị cho Hiến lễ Tiên khấn với ý thức: Đời con tay trắng “không có gì để dâng cho Chúa, ngoại trừ những gì Chúa ban cho con”.
4. Quá trình chuyển màu
Trái Thanh Long đã chín, nhưng vẫn còn rất chua, chưa thể ăn được. Đó là giai đoạn chín đầu. Giai đoạn này là thời kỳ chuyển biến từ màu xanh sang đỏ nhạt. Giai đoạn này, cây cần được bỏ phân, tấp rơm vào bồn để giữ nước và cung cấp nhiều chất dinh dưỡng làm cho trái có vị ngọt. Cũng thế, để tiếp thêm sức cho đời dâng hiến của con, ngay sau khi Tuyên Khấn, chúng con được chuyển về Học viện Thánh Tôma để đào sâu về thánh khoa. Năm thứ nhất, học quả là một khổ chế. Lạ lẫm quá, toàn những môn buồn ngủ chết đi được. Bước sang năm II, với một tinh thần mới, với những môn học thú vị hơn, con bắt đầu thấy thích nghiên cứu và tìm tòi các vấn đề Thần học. Tạo một phương pháp thoải mái trong học tập, học không phải để lấy điểm hay để hơn thua ai. Học để biết, để hiểu, để yêu và để sống. Vì thế, con cảm thấy rất nhẹ nhàng trong học tập. Tuy nhiên, học luôn phải đi đôi với hành. Cho nên, hè năm thứ 1, con được sai đến tu viện thánh Giuse II; năm thứ hai tại tu xá Mẫu Tâm.
Ba năm học tưởng chừng dài nhưng cũng trôi qua rất nhanh, con lại được trở về Nhà Mẹ tĩnh huấn và hồi tâm để Tuyên khấn lại. Ơn gọi của con sẽ tốt hơn nếu như được cọ sát với thực tế cuộc sống. Như viên ngọc cần được mài giũa, con nhận bài sai sứ vụ để lên đường chính thức bước vào gia đoạn thực tập Tông đồ. Năm đầu tiên, con được Mẹ Hội Dòng sai trở lại Tu xá Truyền giáo Anrê Kim Thông để sống và thi hành sứ vụ trong môi trường có nhiều khó khăn nhưng cũng tràn ngập niềm vui và an bình của miền Truyền giáo.
Năm thực tập thứ hai con được sai đến Tu xá Thánh Giuse Lao động. Nhờ hai năm con đã quen sống ở miền Truyền giáo, nên việc đến với anh em di dân tại Tu xá này trở nên rất nhẹ nhàng. Con được tháp tùng Bề trên đến chia sẻ Lời Chúa cho anh em ở các nhóm và phụ trách Giới trẻ của Giáo xứ. Công tác mục vụ cho Giới trẻ quả là mối bận tâm hàng đầu của con bởi gọi là Giới trẻ nhưng thực sự chỉ có 10 em đang sinh hoạt trong ca đoàn và các hoạt động gần như bế tắc. Con đón nhận công việc với niềm tin tưởng vào lời Chúa hứa với Tiên tri Isaia trong chương 43,2:
“Dù ngươi có băng qua nước, ta sẽ ở cùng ngươi
Ngươi có vượt qua sông, cũng không bị nước cuốn
Ngươi có đi trong lửa cũng chẳng hề hấn gì”
Và quả thật, khi con dấn thân vào công việc thì nhận được nhiều sự trợ giúp và nâng đỡ từ Bề trên, chị em trong cộng đoàn và quý ân nhân.
Nhận thấy, không thể vực giới trẻ tiến lên nếu chỉ dựa vào số lượng ít ỏi các em trong ca đoàn và trong môi trường hạn hẹp của giáo xứ. Con giúp giới trẻ hòa nhập với giới trẻ giáo hạt. Được sự cho phép của cha xứ, con cùng các anh em trong ban điều hành quyết định làm sân đá bóng. Mục đích đề ra khi làm sân bóng là để thu hút các bạn trẻ, các em thiếu nhi đến Nhà Thờ. Đặc biệt là các bạn di dân và lương dân. Ngặt một nỗi kinh phí trống rỗng, không biết phải bắt đầu từ đâu. Trong cầu nguyện và nhờ ơn Chúa Thánh Thần soi sáng, cuối cùng chúng con cũng đưa ra được kế sách, đó là đến từng nhà xin thu lượm ve chai về bán. Đồng thời cũng xin quý ân nhân rộng tay mỗi người góp một chút xíu cho sinh hoạt của Giới trẻ. Trước số vốn ít ỏi khoảng độ 6 triệu, chúng con bắt tay vào việc ngay. Hiện nay sân bóng đã xong giai đoạn sơ khởi.
Song song việc làm sân bóng, chúng con cũng qui tụ anh em thành lập một đội bóng riêng của giới trẻ để tham dự giải đấu của Giáo hạt. Hầu như 1/3 đội banh là các bạn lương dân. Tận dụng thời cơ, chúng con dạy cho các bạn làm Dấu Thánh giá để khi ra sân khỏi lúng túng… Khởi đi từ bóng đá, tiếp sau là trại hè Giới trẻ của Giáo hạt. Nhờ những hoạt động như thế mà sinh hoạt của Giới trẻ tại đây đang dần khởi sắc với các giải thưởng cao đã nhận được từ các cuộc thi Hội thao và trại hè .
Điểm qua trang nhật ký, điều con tâm đắc nhất không phải là những thành quả con gặt hái trong công tác mục vụ, mà là những kinh nghiệm đời sống người tu sĩ Đa Minh. Trước hết là kinh nghiệm học hỏi, dấn thân, sống chia sẻ, tự lãnh trách nhiệm trong công việc, đặc biệt hơn là kinh nghiệm cầu nguyện, yêu mến Chúa và Đức Mẹ. Những kinh nghiệm đó con học được trong chính cuộc sống của các Bề trên và chị em mà con được sống cùng đã giúp con cố gắng hơn trong công việc, mặn nồng hơn trong đời thánh hiến.
Hoàn tất thời gian thực tập để trở về Hồi tâm Dọn khấn Trọn đời cũng giống như thời gian trái Thanh Long chuyển màu lần thứ hai. Giai đoạn chuyển màu rất quan trọng, vì nó làm cho hương vị cũng như độ ngọt của Thanh Long trở nên hấp dẫn và ngon miệng. Bởi thế, năm Hồi tâm Dọn Khấn Trọn đối với con thực sự rất quan trọng để làm cho trái tình yêu của con với Chúa được thắm nồng, sung mãn. Nhờ đó con có thể xác quyết một cách chắc chắn về lời giao ước của mình và can đảm ký kết giao ước vĩnh viễn với Chúa trong Hội Dòng.
“Lòng nhân hậu và tình thương Chúa ấp ủ con suốt cả cuộc đời” (Tv 22,6)
Vâng, nhìn lại quá khứ, con nghiệm thấy từng dấu ấn đời con luôn có bàn tay nhân lành của Chúa Cha, tình yêu của Chúa Con và sự dắt dìu của Chúa Thánh Thần, giúp con tiến bước trong hồng ân. Tự cõi lòng sâu thẳm, con xin khắc ghi công ơn sinh thành và dưỡng dục của Ba Mẹ. Nhất là Ba Mẹ đã hy sinh quảng đại dâng đứa con đầu lòng cho Chúa. Con cũng xin cám ơn tất cả mọi người trong gia tộc từng ngày hy sinh cầu nguyện cho con. Đặc biệt, lời tri ân sâu sắc nhất con xin gởi đến Mẹ Hội Dòng, Bề trên Tổng quyền, quí Bề trên, quí Dì Giáo, quí Dì và toàn thể Hội Dòng đã yêu thương đón nhận, hướng dẫn và đỡ nâng con từ khi con bước chân vào Hội Dòng cho đến hôm nay. Như trái Thanh Long đã hoàn tất những giai đoạn tăng trưởng gian nan để trao tặng cho con người những trái thơm quả ngọt, ước mong đời con cũng luôn được tươi đẹp, an vui để con vào đời làm chứng nhân cho tình yêu của Chúa : một tình yêu bao la diệu vợi.
Sr. Anna NTPN
