Lối đi ở dưới chân mình. Đó là một lời khuyên thường xuyên được nghe, nhưng thường ít được hiểu cặn kẽ.
Một thanh niên trai trẻ, giàu nghị lực, khôn ngoan, sáng suốt và nhiệt tâm. Anh muốn đi tìm chân lý, và thực hành chân lý. Bắt đầu anh đi tìm kiếm và được mời gọi vào việc doanh thương. Anh đã làm việc cách cẩn thận và nghiêm túc, chẳng bao lâu anh trở nên giàu có, của cải rất nhiều nhưng chân lý lại xa dần lúc nào không hay. Có tài sản, có nhiều phương tiện và cũng có thêm nhiều cám dỗ. Anh đã bắt đầu tự tưởng thưởng cho mình bằng đời sống hưởng thụ. Từ ngôi nhà đẹp, nội thất sang trọng, anh chưa thấy đủ hạnh phúc, anh đã làm quen với những bữa tiệc, dạ hội tại nhà. Cũng chưa cảm thấy hạnh phúc, anh lấy vợ và tìm thấy niềm vui trong một thời gian, nhưng lại cảm thấy bất hạnh vì người vợ không thuận với anh. Anh đi tìm những mối tình thoáng qua để khoả lấp sự trống trải. Càng rơi vào càng cảm thấy ngột ngạt, anh đi tìm các thứ thuốc kích thích, sau những đỉnh cao của kích thích là việc rã rời của niềm vui. Anh không còn lối thoát, của cải vẫn đầy dư, vợ con vẫn còn đó, cuộc sống vẫn sung túc nhưng vẫn thiếu một niềm vui đích thật. Một hôm gặp lại vị thầy của mình nhân dịp tình cờ. Anh đem những điều của mình trình cho vị thầy đó nghe và nói luôn niềm khát khao tìm kiếm chân lý của mình. Vị thầy nghe xong ôn tồn nói:
– Lối đi ở dưới chân anh. Khi lòng đầy những đam mê dục vọng thì tấm lòng xả kỷ của anh sẽ ít đi, và không còn chỗ cho chân lý ngự trị. Nếu anh muốn, hay đổ rỗng đam mê dục vọng, đừng tìm kiếm những thú vui giả tạo, hãy tìm kiếm điều chân thật. Lối đi ở dưới chân anh, không nên tìm đâu xa mà hãy tìm cách thực hiện chân lý ngay trong tâm khảm của mình. Chừng nào thực hiện chân lý với cả trái tim thì đường chân lý ở ngay dưới chân mình.
Bạn thân mến! Lý tưởng của cuộc đời không phải là để chiêm ngắm mà là để hành động thực hiện lý tưởng. Hành động của việc tìm chân lý nằm trong việc từ bỏ chính mình chứ không là tìm hưởng thụ cá nhân. Con đường chân lý là con đường đòi hỏi chứ không là con đường dễ dàng. Trong thiền triết có một ngạn ngữ: “Chân lý là điều phải giật lấy chứ không phải là chờ đợi cho không”. Không vất vả tìm kiếm chân lý thì chân lý không sáng tỏ, không từ bỏ chính mình thì chân lý chỉ là lý có chân.
Lm. Giuse Hoàng Kim Toan
