Lm. Giuse Vũ Thái Hòa
Tin Mừng Chúa Giêsu Kitô theo Thánh Gioan (17,20-26)
Khi ấy, Chúa Giêsu ngước mắt lên trời cầu nguyện rằng: “Lạy Cha chí thánh, Con không cầu xin cho chúng mà thôi, nhưng còn cho tất cả những kẻ nhờ lời chúng mà tin vào Con, để mọi người nên một, cũng như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha, để cả chúng cũng nên một trong Ta, để thế gian tin rằng Cha đã sai Con. Con đã ban cho chúng vinh hiển mà Cha đã ban cho Con, để chúng nên một như Chúng Ta là một. Con ở trong chúng, và Cha ở trong Con, để chúng được hoàn toàn nên một, và để thế gian biết rằng Cha đã sai Con, và Con đã yêu mến chúng như Cha đã yêu mến Con.”
“Lạy Cha, những kẻ Cha ban cho Con thì Con muốn rằng: Con ở đâu chúng cũng ở đấy với Con, để chúng chiêm ngưỡng vinh quang mà Cha đã ban cho Con, vì Cha đã yêu mến Con trước khi tạo thành thế gian. Lạy Cha công chính, thế gian đã không biết Cha, nhưng Con biết Cha, và những người này cũng biết rằng Cha đã sai Con. Con đã tỏ cho chúng biết danh Cha, và Con sẽ còn tỏ cho chúng nữa, để tình Cha yêu Con ở trong chúng, và Con cũng ở trong chúng nữa”.
***
Từ chương 13, thánh sử Gioan thuật lại cho chúng ta những lời cuối cùng của Chúa Giêsu với các môn đệ trong bữa Tiệc Ly trước khi Người bước vào cuộc tử nạn. Đây được coi như những lời trăn trối, hay nói khác hơn là “bản di chúc” mà Chúa Giêsu muốn để lại cho các tông đồ.
Trong phần đầu “bản di chúc”, Chúa Giêsu dặn dò, khuyên nhủ và khích lệ các môn đệ của Người. Nhưng ngay sau đó, Chúa Giêsu cảm thấy rằng những gì Người muốn nói vượt xa những lời nhắn nhủ này, và chỉ có lời cầu nguyện mới diễn tả được những gì Người cảm nhận. Vì thế, thay vì nói với các môn đệ, Người cầu nguyện với Chúa Cha. Đó là những gì mà chúng ta nghe trong đoạn Tin Mừng Chúa nhật hôm nay.
“Lạy Cha, con không chỉ cầu nguyện cho những người này, nhưng còn cho những ai nhờ lời họ mà tin vào con, để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha, để họ cũng ở trong chúng ta.” Điều Chúa Giêsu hằng mong ước cho Giáo Hội của Người, đó là sự hiệp nhất, nên Người tha thiết cầu nguyện với Chúa Cha cho sự hiệp nhất của Giáo Hội. Vì Người biết và thấy trước được sự chia rẽ giữa những kẻ tin vào Người. Quả vậy, sự chia rẽ là một thực trạng, một vấn nạn thời sự đau thương. Trên thế giới hôm nay, có biết bao sự đối nghịch, loại trừ, chia rẽ và hận thù! Và Giáo Hội cũng không tránh khỏi thực trạng đó.
Khi nói về sự hiệp nhất, chúng ta luôn mơ ước về một sự hiệp nhất dễ dàng. Nghĩa là chúng ta muốn những người không cùng quan điểm với chúng ta phải gia nhập vào nhóm của chúng ta! Nhưng sự hiệp nhất theo ý Chúa muốn không phải là việc xóa bỏ những nét phong phú riêng biệt của mỗi người hoặc của mỗi nhóm. Giáo Hội phải xây dựng sự hiệp nhất trong sự tôn trọng những khác biệt chính đáng. Chỉ có một Chúa, một phép rửa, một đức tin, nhưng có nhiều cách khác nhau để diễn tả niềm tin đó.
Chúng ta lấy một ví dụ: các nhà truyền giáo Công giáo không thể sử dụng cụm từ “tình yêu Thiên Chúa” với những người dân tộc Khơ-me (Khmer) ở Campuchia được. Lý do là người Khơ-me thường sử dụng từ “tình yêu” để diễn tả mối quan hệ giữa hai người, đặc biệt là tình yêu trong quan hệ nam nữ nhằm nói lên sự ràng buộc, biểu hiện sự thiếu thốn của người đang yêu. Mặt khác, trong tiếng Khơ-me, không có từ nào để dịch ra từ “Chúa”. Theo vũ trụ học của người Khơ-me, các vị thần thì vô hình, thuộc về trần gian; các vị thần này cũng có đam mê khoái lạc, và có thể đầu thai thành con người hoặc động vật. Thân phận của họ chỉ hơn con người một chút. Còn Đức Phật ở thế giới bên kia, ở cõi Niết Bàn là nơi không còn đam mê nữa, nên Ngài cao siêu hơn tất cả các vị thần này. Vì thế, các vị thừa sai Công giáo đã dịch “tình yêu” mà Thiên Chúa dành cho con người bằng từ “từ bi”, một từ quen thuộc đối với các tín đồ Phật giáo. Thiên Chúa là Đấng Từ Bi. Thật vậy, Thiên Chúa không bị xáo trộn nội tâm bởi sự thiếu vắng của người khác, nhưng Người đoái nhìn con người với lòng từ bi, trắc ẩn. Từ này được người Khơ-me hiểu ngay lập tức như là phẩm chất tối cao của thần thánh.
Sự uyển chuyển, linh động của các nhà truyền giáo là gương sáng của Giáo Hội trong việc sống và rao giảng Lời Chúa. Các ngài đem Chúa đến cho người khác mà không xóa bỏ nét văn hóa đặc trưng hay quan niệm về thần thánh của họ. Cũng như bốn tác giả Tin Mừng đã giới thiệu và trình bày về cùng một Chúa Giêsu theo những cách diễn đạt khác nhau, phù hợp với đọc giả của các ngài vậy.
Trong thư gửi tín hữu Côrintô (1 Cr 12,12-30), thánh Phaolô dùng hình ảnh các chi thể trong cùng một thân thể để nói về Giáo Hội trong sự đa dạng, phong phú, trong sự bổ túc và liên đới của mỗi thành viên. Giáo Hội là một thân thể nhưng có nhiều chi thể khác nhau. Tay, chân, mắt, mũi, tai và các chi thể khác đều phải cộng tác chặt chẽ với nhau để làm cho thân thể nên hoàn thiện và mạnh mẽ. Các chi thể phải cùng liên đới trong trách nhiệm về sự phát triển của thân thể. Cũng vậy, mỗi chúng ta là một chi thể của Giáo Hội, tuy khác nhau về trình độ, về nhân sinh quan… nhưng mọi người đều phải cộng tác với nhau và liên đới trong trách nhiệm phát triển và xây dựng một Giáo Hội hiệp nhất và hiệp thông.
Chúng ta cầu nguyện cho Giáo Hội, cho tất cả các Kitô hữu luôn biết sống hiệp nhất trong sự tôn trọng nhau với những khác biệt, biết lắng nghe và đối thoại. Hiệp nhất nhưng không đồng nhất. Một sự hiệp nhất trong đa dạng, và đa diện trong hiệp thông. Lúc đó, Giáo Hội sẽ được ví như một vườn hoa muôn sắc hương, mà ở đó mỗi người là một loài hoa với hương sắc khác nhau để tô điểm cho vườn hoa thêm rực rỡ.
Ôi đẹp thay, phong phú thay Giáo Hội của Chúa Kitô! Chúng ta hãy tạ ơn Chúa đã cho chúng ta được trở nên một chi thể trong thân thể nhiệm mầu của Chúa Kitô là Hội Thánh. Và chúng ta cũng hãy cầu xin Chúa cho chúng ta biết tích cực cộng tác phần mình để làm cho Giáo Hội của Chúa ngày càng thêm tinh tuyền và thánh thiện.
