Bret Thoman, OFS
Nguồn: aleteia
Nguyễn Tir Khoan chuyển Việt ngữ
Lời chứng của những người không theo Công giáo nói rằng họ đã vô cùng xúc động khi đến thăm Vương cung Thánh đường Sagrada Familia là bằng chứng về thiên tài của kiến trúc sư Gaudí.
Vương cung Thánh đường và là Nhà thờ Thánh gia nổi tiếng của Barcelona – thường được gọi là Sagrada Familia – không chỉ mang tính biểu tượng đặc trưng nhất của thành phố mà còn là một công trình kỷ niệm được thăm viếng nhiều nhất ở Tây Ban Nha.
Người thuộc mọi quốc tịch và tín ngưỡng (hoặc không theo tín ngưỡng) đổ xô đến và trả tiền cách hậu hĩnh để tham quan nhà thờ. Nhiều người khi bước ra đã vô cùng xúc động.
Giấc mơ của Gaudí
Một năm sau khi bắt đầu công trình xây dựng vào năm 1882, một kiến trúc sư địa phương đã tiếp quản dự án. Gần ba mươi tuổi, Antoni Gaudí hầu như không được biết đến bên ngoài quê hương Catalonia của ông. Theo thời gian, tên tuổi của ông trở nên lừng lẫy không chỉ trong khu vực quê hương của ông, mà trên toàn thế giới.
Gaudí bị ảnh hưởng bởi phong cách nghệ thuật và kiến trúc tân Gothic và làm việc trong phong trào Modernista phổ biến vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Tác phẩm của ông mang nét đặc trưng bởi phong cách hữu cơ lấy cảm hứng từ thiên nhiên và hình học.
Nhưng chính đức tin đã tạo động lực cho ông trong hầu hết các tác phẩm của ông, dẫn đến biệt danh “Kiến trúc sư của Chúa”. Từ năm 1915 trở đi, kiến trúc sư Gaudí đã cống hiến gần như hoàn toàn cho một dự án, Vương cung Thánh đường Sagrada Família.
Ông mất năm 1926 ở tuổi 73 sau khi bị xe điện đụng và được chôn cất trong hầm mộ của Nhà thờ Sagrada Familia. Ngày nay, án phong chân phước cho ông đã được mở.
Vương cung Thánh đường Sagrada Familia, hầu như đã hoàn thiện mặc dù vẫn đang trong quá trình xây dựng, mang đậm tính biểu tượng tôn giáo.
Sau cái chết của kiến trúc sư Gaudí, công trình của ông ban đầu không được các nhà phê bình ưa chuộng. Phong cách của ông được coi là quá hiện đại, lòe loẹt và trang trí quá mức.
Tuy nhiên, theo thời gian, tác phẩm của Gaudí được đánh giá cao hơn nhiều. Trên thực tế, từ năm 1984 đến 2005, bảy công trình của ông, bao gồm cả công trình Nhà thờ Sagrada Familia, đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới.
Nhà thờ “nói về Thiên Chúa cho con người ngày nay”
Ngay cả trong thế giới Công giáo, rất nhiều tín hữu ban đầu không mấy ấn tượng. Đức Hồng y George Pell, cựu Tổng trưởng Quốc vụ viện Kinh tế Vatican, nói rằng trước chuyến thăm đến Barcelona, ngài đã “bị thất vọng bởi những bức ảnh chụp bên ngoài của [Sagrada Familia]. Tất cả có vẻ hơi kỳ cục: Picasso ở Hollywood.”
Tuy nhiên, sau khi đến thăm nhà thờ, ngài tin rằng vương cung thánh đường là “một tác phẩm của nhà thiên tài”. Ngài thấy cách nhà thờ “nói về Thiên Chúa với con người hôm nay (và ngày mai) một cách hùng hồn hơn bất kỳ nhà thờ nào mà tôi biết”.
Đây là một trong những khía cạnh nổi bật nhất của nhà thờ Công giáo này. Hàng triệu người mỗi năm bị nó thu hút bất kể thuộc tôn giáo nào. Họ không chỉ bước vào mà còn tham gia vào quá trình sáng tạo đang diễn ra của nhà thờ.
Sagrada Familia độc đáo ở chỗ việc xây dựng nhà thờ được cấp vốn hoàn toàn thông qua các khoản dâng cúng cá nhân và phí vào cửa. Và nó không hề rẻ. Giá vé hiện tại là € 26 ($ 28) cho người lớn và € 24 ($ 26) cho sinh viên, chuyến thăm cho một gia đình bốn người với giá tổng là € 100 ($ 108).
Và họ vẫn đến. Vào năm 2019, trước khi đại dịch hành hạ ngành du lịch quốc tế, 4,5 triệu người đã vào thăm quan Nhà thờ Sagrada Familia. Ước tính có khoảng 20 triệu người khác đã đến thăm nhà thờ và thưởng lãm từ bên ngoài.
Sức mạnh biến đổi ngay cả đối với những người không tin
Nhiều người trong số những người đến không phải là Công giáo. Và nhiều người trong đó trở về được biến đổi.
Cheryl Lattimore Drury, một người Tin lành Luther đến từ Atlanta, đã viếng thăm Sagrada Familia vào năm 2011. Cô nói rằng đây là một trong những nơi tuyệt vời nhất mà cô từng nhìn thấy và “chỉ riêng tòa nhà đó thôi cũng có thể khiến tôi phải thay đổi tôn giáo.”
Trước khi đến, cô cũng có thành kiến với “kiến trúc tân thời”, tin rằng kiến trúc sư Gaudi hơi phô trương.
Tuy nhiên, cô trở về với niềm tin rằng Gaudi đã “tạo ra một kiệt tác nghệ thuật và thờ phượng thanh thoát”, một kiệt tác giàu tính phụng vụ và thẩm mỹ “hướng chúng ta lên Thiên đàng theo mọi cách thức có thể tưởng tượng được.”
Laura Gurley, một người theo phái Methodist, đã đến Barcelona trong kỳ nghỉ năm 2018. Giống như hầu hết khách du lịch, chuyến tham quan của cô bao gồm Sagrada Familia. Cô sững sờ trước vẻ đẹp của nhà thờ và bị lôi cuốn cách huyền diệu bởi mặt ngoài nhà thờ, điều mà cô nhấn mạnh rằng, “đã xuyên suốt tất cả các biến cố (các mùa) trong cuộc đời của Chúa Giêsu. Gần giống như một cuốn Kinh thánh trên một tòa nhà”.
Cô phải “đấu tranh” với mặt tiền mô tả Cuộc Thương khó, có lẽ vì nó buộc cô phải đối mặt trực quan với nỗi khủng khiếp mà Đức Kitô phải gánh chịu. Mặt khác, cô thấy mặt tiền mô tả Chúa giáng sinh nâng tâm hồn lên.
Perry Cox là một thanh niên 20 tuổi làm việc trong lĩnh vực điện ảnh. Anh lớn lên trong một gia đình theo đạo Tin lành khiêm nhường, mặc dù hiện nay anh bị dao động giữa “thuyết tự nhiên thần luận và thuyết bất khả tri”. Tuy nhiên, khi đến viếng thăm Sagrada Familia vào tháng Bảy năm 2017, anh cũng đã hết sức bất ngờ.
Anh đã bị thu hút bởi những chi tiết phức tạp trên các mặt tiền bên ngoài. Khi vào bên trong, kích thước của không gian khiến anh sững sờ và bị cuốn hút bởi thiết kế của trần nhà thờ và cách ánh sáng được kết hợp vào không gian.
Anh cho biết Sagrada Familia là công trình kiến trúc đẹp nhất và cho đến nay là công trình kiến trúc yêu thích nhất mà anh đã từng thấy. Anh nói thêm rằng đó là sự trực quan tuyệt vời nhất về cách thức “tôn giáo và tâm linh có thể dẫn đưa ý thức đến với mục đích của con người”.
Mặc dù kiến trúc sư Antoni Gaudí đã qua đời cách đây gần một thế kỷ, nhưng rõ ràng ông đã để lại một di sản tuyệt vời cho các thế hệ sau cùng trải nghiệm và thậm chí là đồng sáng tạo. Trong khi con người hiện đại có thể không đồng thuận về sự hiểu biết của họ về Chân lý, nhưng họ nhận ra cái đẹp. Và những người có khuynh hướng tâm linh hơn sẽ hiểu được kiệt tác của kiến trúc sư người Tây Ban Nha là một món quà tuyệt vời như thế nào, và nó hướng đến điều gì.
Diane Menditto, một người Công giáo và là thành viên hội Dòng Ba Phan Sinh đến từ New Jersey, đã nhận ra cách Sagrada Familia “đưa bạn đến gần với Thiên đàng hơn” thông qua “ánh sáng tự nhiên chiếu qua những ô cửa kính màu tuyệt đẹp đó”.
