Hôm nay, mừng thánh Đa Minh và dù ngày lễ chỉ ở bậc nhớ buộc, nhưng Giáo Hội vẫn cho chúng ta nghe các bài đọc chọn lọc từ sách Khôn Ngoan và đoạn Tin Mừng nói đến việc theo Chúa thì chắc hẳn ở đây, Giáo Hội đã có ý. Phải chăng vì thánh Đa Minh đã khôn ngoan chọn Chúa, khôn ngoan yêu Chúa và nhất là khôn ngoan để biết cách làm cho nhiều người trở về với Chúa. Nguyên trong cái tên tiếng Việt dành cho ngài, “Đa Minh”, đã có một cái gì đó thiên về tri, chiều về trí và hướng đến thông tuệ. Một trong ngữ nghĩa của chữ “đa” ở Hán văn có nghĩa là bội, nhiều, như đa sầu, đa cảm; thật thú vị, ở đây, cách nào đó, “Đa Minh” nghĩa là đầy ánh sáng, xán lạn.
Bài đọc hôm nay đã nhân cách hoá sự khôn ngoan thành Đức Khôn Ngoan, “Tôi nguyện xin và Thiên Chúa đã ban cho tôi sự hiểu biết. Tôi kêu cầu và thần khí Đức Khôn Ngoan đã đến với tôi. Tôi quý trọng Đức Khôn Ngoan còn hơn cả vương trượng, ngai vàng. Tôi không coi của cải là gì so với Đức Khôn Ngoan. Với tôi, trân châu bảo ngọc đâu sánh tày Đức Khôn Ngoan, vì vàng trên cả thế giới so với Đức Khôn Ngoan cũng chỉ là cát bụi; và bạc, so với Đức Khôn Ngoan kể như bùn đất. Tôi ham chuộng Đức Khôn Ngoan hơn sức khoẻ và sắc đẹp, tôi quý Đức Khôn Ngoan hơn ánh sáng, vì vẻ rực rỡ của Đức Khôn Ngoan chẳng bao giờ tàn lụi”.
Đức Khôn Ngoan ở đây là gì nếu không phải là Thiên Chúa, Đấng Khôn Ngoan mà thánh Đa Minh đã chọn; đồng thời, ngài dành trọn đời mình mà đào sâu, nghiền ngẫm và rao giảng Người; từ đó, thánh nhân đem về cho Người không biết bao nhiêu là linh hồn. Lời đáp ca hôm nay cũng đã nói lên sứ vụ của ngài, “Hãy kể cho muôn dân được biết những kỳ công Chúa làm”.
Với bài Tin Mừng, Chúa Giêsu chỉ cho các môn đệ cách thức khôn ngoan để theo Ngài, “Phần con, hãy theo Thầy, cứ để kẻ chết, chôn kẻ chết”; “Ai đã tra tay cầm cày mà ngoái lại đàng sau, sẽ không xứng đáng làm môn đệ Thầy”. Lời Chúa nói với thánh Đa Minh, nói với chúng ta về ơn gọi bổn phận của mỗi người. Loại hình có thể khác nhau, nhưng tựu trung, ai ai cũng có cho mình một chiếc cày bổn phận. Người trẻ, chiếc cày đèn sách; cha mẹ, chiếc cày trách nhiệm; linh mục, chiếc cày cầu nguyện, thánh hóa và giảng dạy. Tận tuỵ với bổn phận là những gì khôn ngoan đáng ao ước. Chúa Giêsu nói, “Cứ để kẻ chết, chôn kẻ chết”, hay “Đừng ngoái lại đàng sau” vì Ngài biết ngoái lại đàng sau sẽ chỉ mất tập trung, mất năng lực, mất trọn vẹn, mất thời giờ và mất phương hướng… để rồi, “ngoái lại đàng sau” không chóng thì chày dẫn kẻ cầm cày “quay lại phía sau”, thậm chí thả cày mà đi.
Hiểu được điều đó, thánh Đa Minh nói, “Ai chế ngự được các đam mê, người ấy là chủ của thế giới. Phải thống trị chúng, bằng không, chúng sẽ thống trị chúng ta. Là một chiếc búa sẽ tốt hơn là làm một cái đe”.
Chuyện kể về bà mẹ của thánh Đa Minh, một người mẹ rất đạo đức. Ngày kia, bà đến tu viện Silos để cầu cho có thêm một người con; bà được nhậm lời. Để tỏ lòng tri ân, bà đặt tên cho con mình là Đa Minh, cũng là tên vị thánh thành Silos. Trước khi đứa trẻ chào đời, bà có một giấc mộng báo cho biết con mình, dưới dạng một con chó trắng đen ngậm trong mõm một ngọn đuốc cháy sáng và chạy khắp thế gian. Ngày rửa tội, mẹ đỡ đầu của Đa Minh cũng đã nhìn thấy một ánh sao sáng trên vầng trán Đa Minh. Đa Minh được tiền định để trở thành ánh sáng cho thế giới vậy.
Thánh Đa Minh còn là một chiến sĩ của Đức Mẹ, là tông đồ của chuỗi mân côi. Ngài yêu mến Đức Mẹ cách riêng và Đức Mẹ đã giúp ngài chiến thắng lạc giáo Albigeois, ngài đã đưa về cho Giáo Hội bao linh hồn từ một nền văn hoá sự chết vốn chối bỏ tính thánh thiêng của Chúa Giêsu, của hôn nhân, của việc sinh sản con cái và tự tử được xem là đáng khuyến khích. Những người theo dị giáo Albigeois hoàn toàn từ bỏ những giảng dạy của Giáo Hội, kể cả việc Nhập Thể. Thánh Đa Minh khôn ngoan chọn Thiên Chúa, cống hiến cả cuộc đời để rao truyền sự lớn lao của một mình Người, đem về cho Chúa và Giáo Hội những linh hồn đã chạm ngưỡng hư mất. Với thánh Đa Minh, danh Thiên Chúa được sáng mãi, không mai một, chẳng lu mờ.
“Lạy Chúa, xin cho con biết chọn Chúa, yêu Chúa và khôn ngoan để biết cách làm cho nhiều người ước muốn gần Chúa hơn; và như thế Chúa được sáng mãi, minh mãi”, Amen.
Lm. Minh Anh, Tgp. Huế