Thiên Chúa, trong sự tốt lành tuyệt hảo của Người, đã ban ân sủng cho mỗi người chúng ta phù hợp với ơn gọi của mình. Đối với nhân tính thánh thiêng của Đức Kitô, Đấng đầy ân sủng và sự thật (Ga 1,14), Thiên Chúa đã ban cho Ngài nguồn ân ủng tuyệt đối. Nơi nhân tính vô nhiễm nguyên tội của Đức Maria, Thiên Chúa đã trao tặng cho Mẹ vị trí số hai vì Mẹ là người gần nhất với nguồn ân sủng. Người thứ ba được phần lớn truyền thống trong Giáo hội đề xuất chính là Thánh Giuse.
Ngày nay, việc liệt kê danh sách thứ hạng của ân sủng thường ít được sử dụng, bởi vì sự phân bổ ân sủng là cố định, tức là Thiên Chúa đã định đoạt từ muôn thuở. Theo hình ảnh cổ điển mà Thánh Têrêsa sử dụng để giải thích nguồn ơn cho mỗi người, thì một số trong chúng ta là những cái ly, số khác lại là những cái xô đựng nước. Như vậy, điều quan trọng không phải là số lượng ân sủng được ban cho ta là bao nhiêu, nhưng tất cả chúng ta đều được đong đầy bằng tình yêu của Thiên Chúa.
Dẫu vậy, đặc sủng được làm cha được ban cho Thánh Giuse – một người đàn ông khiêm hạ được đặt trên một bệ cao với ơn ban độc đáo như vậy – là điều đáng để ta suy ngẫm. Thánh Giuse cho chúng ta thấy: Thiên Chúa có thể và Ngài thực sự hoạt động để đem lại Ơn cứu độ cho con người qua những gì rất đỗi bình thường; cụ thể là Người đã đặt vào trong bản chất con người: tình phụ tử và gia đình.
Trước hết, Thiên Chúa đã tiền định cho Thánh Giuse làm một người cha đích thực trên trần gian của Chúa Giêsu. Chắc chắn, Thánh Giuse không có đóng góp nào về mặt sinh học trong nhân tính của Đức Kitô. Nhưng ngài cũng không chỉ đơn thuần là một người cha nuôi (thường ngụ ý là chăm sóc tạm thời), cũng không phải là cha nuôi (ngụ ý là con của một người đàn ông khác). Đúng hơn, Thánh Giuse là cha nhân loại thực sự của Chúa Giêsu vì ngài là người cha hợp pháp (từ chữ lex, nghĩa là “luật”) xét về bản tính nhân loại của Chúa Giêsu, bởi lẽ Chúa Giêsu là Con hợp pháp của Đức Maria – hôn thê hợp pháp của Thánh Giuse. Việc Thánh Giuse được công nhận như vậy không chỉ bởi luật loài người, nhưng trên cả, là luật của Thiên Chúa vốn được quy định trong kinh Tamud của người Do Thái.
Như Đức Maria đã trao ban cho Người Con vĩnh cửu xác thịt của mình, thì Thánh Giuse đã cho Chúa Giêsu thừa hưởng dòng dõi của mình. Chính Thánh Giuse chứ không phải Đức Maria là người đã “đặt tên cho Người là Giêsu” (Mt 1,25). Chính nhờ dòng dõi của Thánh Giuse chứ không phải của Đức Maria mà Chúa Giêsu được ghi vào danh sách nhân loại (Lc 2,1-5). Cả hai điều này, nhân tính và dòng dõi của tổ phụ Abraham và vua David của Ngài, đều quan trọng cho mầu nhiệm Nhập thể. “Bất cứ ai không thú nhận rằng Chúa Giêsu Kitô đã đến trong xác thịt, thì không phải là của Thiên Chúa” (x.1Ga 4, 2); “Sự cứu rỗi đến từ người Do Thái” (Ga 4,22).
Thứ hai, Thiên Chúa đã tiền định cho Thánh Giuse làm Trưởng Gia Đình Thánh Gia, là “người đầy tớ trung tín và khôn ngoan mà Chúa đặt trên gia đình của Ngài” (x.Mt 24,45). Tuy nhiên, xét về mặt giáo lý, chúng ta biết chắc chắn rằng: Chúa Giêsu và Đức Maria thì trổi vượt hơn hẳn về nhân đức so với Thánh Giuse. Điều này đòi hỏi một ân sủng sâu sắc của sự khiêm tốn và khôn ngoan: khiêm tốn để biết vị trí của mình và khôn ngoan khi thực hiện vai trò của mình. Thiên Chúa đã ban cho Thánh Giuse một “sức mạnh được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối” (2Cr 12, 9); cụ thể, qua việc ngài luôn nhanh chóng tuân theo tứ đại giấc mơ thần thánh mà hết lần này đến lần khác làm thay đổi cuộc đời ngài. Nhờ sự vâng lời của Thánh Giuse đối với Thiên Chúa, mạng sống của Chúa Giêsu đã được cứu (Mt 2,13-23). Ngoài ra, cũng bởi sự vâng lời của Thánh Giuse đối với Thiên Chúa mà chính Chúa Giêsu đã “vâng lời” ngài (Lc 2,51).
Trong cuộc Nhập thể, Thiên Chúa sắp xếp lại mọi sự theo cách thức trần gian. Ngài đã chọn cho Chúa Giêsu sinh trưởng trong một gia đình như là một kiệt tác mang tính hướng dẫn. Thật thế, Chúa Cha muốn dùng Thánh Giuse để người mẹ nhân loại của Chúa Giêsu có một người phối ngẫu giống như một người cha loài người; do đó ban cho nhân loại một khuôn mẫu của cuộc sống gia đình. Quả vậy, với tình phụ tử trinh nguyên của mình, Thánh Giuse, hơn bất kỳ người cha nhân loại nào khác, đã thể hiện gần đúng nhất về tình phụ tử trinh nguyên của Chúa Cha, bởi “nơi mọi người cha trên trời dưới đất đều được đặt tên” (Ep 3,15).
Thoạt nhìn, việc noi gương Thánh Giuse có vẻ là một điều bất khả thi. Nhưng không phải như vậy. Thiên Chúa sẽ định liệu cho ta nguồn ơn tương xứng mà ta cần đến. Là trụ cột của Thánh Gia, nơi nguồn ơn cứu độ đến với thế gian, Thánh Giuse được ban đặc sủng lớn lao theo một cách thế tương tự như người con của ngài. Nguồn ân sủng ấy vẫn còn lan toả khắp giáo hội hoàn vũ, nơi tự hào có sự bảo trợ phổ quát của ngài. Theo cùng một cách thế mà đặc sủng được ban cho Thánh Giuse, từng người trong chúng ta cũng được lãnh nhận một đặc ân tuỳ theo ơn gọi của mình. Vì đã là phàm nhân thì ai cũng có cha, ai cũng xuất phát từ một gia đình, và ai cũng được hưởng lợi từ trụ cột trong gia đình. Điều này đặc biệt đúng với Con Thiên Chúa làm người.
Tác giả: Br. Charles Marie Rooney, O.P.
Chuyển ngữ: Nt. Maria Nguyễn Thị Ánh Hồng
Nguồn: https://www.dominicanajournal.org/the-grace-to-be-a-father/
